ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ တန္ဖိုးရွိေသာလကၤာမ်ား

ဓမၼပါလာ ေၾကြးေၾကာ္သံ
ဗုဒၶၿမတ္စြာ ေလာင္းလ်ာတုန္းက၊ ေနာက္ဆံုးအထိ ပါရမီ၊
လူနတ္မ်ားစြာ ခ်မ္းသာေရးမို႕၊ အသက္ေပးလို႕ ၿဖည့္က်င့္သည္။
ခုေရာေနာင္ပါ သာသနာအတြက္မို႕၊ ငါပါ အသတ္ဆံုးေစမည္။
ေနာက္မဆုတ္ေပါင္ ခုလိုေတြးလို႕၊ ကုသိုလ္ေရးမို႕ ၾကိဳးစားမည္
(တို႕အားလံုး) ၾကိဳးစားၾကမည္။
(ဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိဝံသ)

သီလကိုးကြယ္ရာ
သီလ ရနံ႕၊ ေမႊးပ်ံ႕ၾကိဳင္စြာ၊
သီလ ဆင္သိုင္း၊ ရွုတိုင္း လွပါ၊
သီလ ေစာင့္ၿငား၊ မလား ပါယ္ရြာ၊
ၿမတ္သီလ၊ စိတ္ခ်ကိုးကြယ္ရာ။
(မဟာစည္ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး)

စိတ္ကိုဆံုးမပါ
အေရးမလွေတြးသမွ်၊ ေဆြးရတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
တရားမဝင္ အမ်ားပင္ မွားခ်င္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
ႏွလံုးမဝင္ မၿပံဳးရႊင္၊ မုန္းခ်င္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
အၿပစ္မၿမင္ အႏွစ္ထင္ ခ်စ္ခင္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
ကာမဂုဏ္တြင္ အာရံုဝင္ ေပ်ာ္ရႊင္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
အကန္းအသြင္အရမ္းႏွင္ၾကမ္းၿခင္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
အၿပဳအၿပင္ လူ႕တခြင္ ႏုခ်င္ တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
သတိဥာဏ္ယွဥ္ သမၸဇဥ္ သိၿမင္တာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
ဒါန သီလ သမထ ၿပဳၾကတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။

သာသနာကို မၾကည္ညိဳ တြန္႕တိုတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
အေနမက် ေၿခမက် ေသရတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
ဘာဝနာရုပ္၊နာမ္အၿမင္သန္ က်င့္ၾကံတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
တစ္မဂ္ တစ္ဖိုလ္၊ ရက္တိုတုိေရာက္လိုတာလည္း ဒီစိတ္ပဲ။
(ေတာင္ကေလး ဆရာေတာ္)

စိတ္ကိုလည္းၿပင္ရုပ္ကိုလည္းၿပင္ၾကပါစို႕
၁။ တန္းတူေတြ႕လွ်င္၊ ေမတၱာဝင္
     မဝင္ႏိုင္က၊ ၿပိဳင္တတ္တယ္။
၂။ၿပိဳင္မည့္အစား၊ ေမတၱာပြား
    စိတ္ထားၿပဳၿပင္၊ ေၿပာင္းပါ့မယ္။
၃။ကိုယ့္ေအာက္ေတြ႕လွ်င္၊ ကရုဏာဝင္၊
    မဝင္ႏိုင္က၊ ႏိုင္တတ္တယ္။
၄။ႏိုင္မည့္အစား၊ ကရုဏာပြား၊
    စိတ္ထားၿပဳၿပင္၊ ေၿပာင္းပါ့မယ္။
၅။ကိုယ့္ထက္သာလွ်င္၊ မုဒိတာဝင္၊
    မဝင္ဣႆာ၊ ယိုင္တတ္တယ္။
၆။ယိုင္မည့္အစား၊ မုဒိတာပြား၊
    စိတ္ထားၿပဳၿပင္၊ ေၿပာင္းပါ့မယ္။
၇။စိတ္ကိုလည္းၿပင္၊ ရုပ္လည္းၿပင္
    ၿပင္ဆင္တိုင္းလွ၊ ၿပဳတုိင္းရ၊
    သုခနိဗၺာန္၊ တိုင္လိမ့္မယ္။
(ဒုတိယ မစိုးရိမ္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး)

အႏွစ္သံုးပါး
စည္းစိမ္ဥစၥာ အႏွစ္ရွာ ၿပဳပါဒါနမွတ္။
မိမိခႏၶာ အႏွစ္ရွာ ေစာင့္ပါသီလမွတ္။
အသက္ဇီဝါ အႏွစ္ရွာ ဘာဝနာဟုမွတ္။
လွဴပါ၊ ေစာင့္ပါ၊ ပြားမ်ားပါ သံုးၿဖာအႏွစ္မွတ္။
(မင္းကြန္းဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး)

လာလမ္းဆီသို႕
အထုပ္ကိုယ္စီ ပိုက္ကာခ်ီ၊
လာလမ္းဆီသို႕ သြားၾကသည္။
မလံုတလံု ဝတ္ပိုင္ၿခံဳ
ဘယ္ပံုဒဏ္တို႕ တားပါ့မယ္။
ေနပူမိုးရြာ ထီးမပါ၊
ၾကီးစြာဒုကၡ ၾကံဳေတာ့မယ္။
မိုးခ်ဳပ္လွၿပီ ခရီးသည္၊
ဘယ္ဆီဝင္လို႕ အိပ္ပါ့မယ္။
(ဆရာေတာ္ဘဒၵႏၱကု႑လာဘိဝံသ)

ဘုရားေက်းဇူး
ဘုရားရွင္ေတာ္၊ မပြင့္ေပၚလွ်င္၊
လူေတာ္အမ်ား၊ စိတ္ေကာင္းထားလညး္၊
ဤကားကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ႏွင့္၊
ထိုထိုဘံုဘဝ၊ မသိရ၊ မ်ားလွအၿပစ္ေတြ။
ဘုရားရွင္ေတာ္၊ ပြင့္ထြန္းေပၚ၍၊
ေဟာေဖာ္ညႊန္ၾကား၊ ၿမတ္တရားေၾကာင့္၊
ဤကားကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ႏွင့္
ထိုထိုဘံုဘဝ၊ သိၾကရ၊ မ်ားလွေက်းဇူးေပ။
ေက်းဇူးေတာ္ရွင္၊ ဘုရားရွင္ကို၊ ဥဳးတင္မၿပတ္
ေက်းဇူးဆပ္ဖို႕၊ အၿမတ္ရတနာ၊ သာသနာ၏၊
ႏိုင္ရာဝန္ထမ္း၊ ကိုယ္စီစြမ္း၊ ၾကိဳးပန္းၾကပါေလ။
(အရွင္ဇနကာဘိဝံသ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္)

ၿမတ္ဗုဒၶမိန္႕ခြန္း
ၿဖစ္ပ်က္ႏွစ္ၿဖာ၊ မၿမင္ပါဘဲ၊
တစ္ရာအသက္၊ ရွည္သည္ထက္လည္း၊
ၿဖစ္ပ်က္ေနဟန္၊ ရုပ္ႏွင့္နာမ္ကို၊
အမွန္ၿမင္လ်က္၊ ဉာဏ္စဥ္တက္၍၊
တစ္ရက္တာမွ်၊ သက္ရွည္ရေသာ္၊
ေလာကလူရြာ၊ ေကာင္းၿမတ္သာသည္၊
ၿမတ္ဗုဒၶ၊ မိန္႕ခြန္းတည္း။
(မဟာစည္ ဆရာေတာ္ၾကီး)

အသံလုပ္ေဒသနာ
အသံလုပ္ကာ၊ ေဒသနာဝယ္၊ ေသခ်ာအမွန္၊ ကိုယ့္အသံကို၊
ကိုယ္ၿပန္၍ထိ၊ တဏွာၿငိလ်က္၊ နာသည့္လူေပါင္း၊
တဏွာေၿပာင္းသား၊ သူေကာင္းဉာဏ္ၿမင္၊ လြန္ၿပစ္တင္၏၊
ထိုၿပင္တရွိ၊ သမာဓိလည္း၊ ကင္းဘိေပါက္ၾကား၊
ေနာက္ေနာက္သားတို႕၊ လိုက္စားအတု၊
ဤငါးခုသည္၊ မွတ္ရွုရၿမဲ အၿပစ္တည္း၊
(အရွင္ဇနကာဘိဝံသ ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ)

နင္မဟုတ္
နင္နဲ႕မဆိုင္၊ နင္ပိုင္မဟုတ္၊ နင့္ရုပ္ နင့္နာမ္၊
နင့္သဏၭာန္ကို၊ နင့္ဉာဏ္မစူး၊ အေပၚၿဖဴး၍၊
မူးမူးေမ့ေမ့၊ အမ်ားေလ့ၿဖင့္၊ ေန႕ရက္အပို၊ လြန္ခဲ့တံုၿပီ၊
အာရံုဝတၳဳ၊ မီးတစုကို၊ မွုမွုရရ၊ နင္အားက်လည္း၊
ဓားၿပေသမင္း၊ သူ႕တပ္တြင္းက၊ မၿငင္းဆန္သာ၊ နင့္ခႏၶာ။
(လယ္တီဆရာေတာ္)

အမိုက္နင့္ၿပင္-ရွိေသးလိမ့္လား
ငါးအာရံုဘင္အစု၊ ခင္မွုႏွင့္ေနကုန္၊
နင္ယခုေမ့ပံုလို၊ ေတြ႕မၾကံဳစခန္း၊
ပါယ္ေလးဝ ေသာကဘံုမွာ၊ ေခါင္းမၿပဴစတမ္း၊
ႏွစ္အရွည္ နစ္မည္လမ္းကိုလ၊ နင္ေမွ်ာ္စမ္းနင့္ကိုယ္၊
ေဒသနာ ထင္လင္းရယ္ႏွင့္၊ နင္အဖ်င္းပိုတတ္သာပို၊
သည္ေလာဘ စရိုက္အုိကို၊ မလိုက္လိုေရွာင္ပစ္လို႕၊
ေနာင္အသစ္တကယ္ၿပင္လွ်င္၊ ေကာင္းဖို႕အစဥ္၊
ခြင့္သာခိုက္မွ၊ မလိုက္ခ်င္လွ်င္၊ အမိုက္နင့္အၿပင္ရွိေသးလိမ့္လား။
ခြင့္သာဆဲမွ၊ မခဲခ်င္လွ်င္၊ အလြဲနင့္အၿပင္ရွိေသးလိမ့္လား။
ခြင့္သာတုန္းမွ မရုန္းခ်င္လွ်င္၊ အရွံုးနင့္ၿပင္ရွိေသးလိမ့္လား။
(လယ္တီဆရာေတာ္)

ေနာင္ေရးကိုေမွ်ာ္
ေဘးပြဲ ၾကံဳ ေအးသဲတံု၊
ကိုယ္စီကုတ္ပါလို႕အားထုတ္သင့္သား၊
သို႕ပါကို ဘယ္ေတာ့ဘာလိုလိုႏွင့္ ဘာသနာသီေခါင္လို႕
ေနာင္ေရးကို ေမွ်ာ္ေခၚလင့္တယ္ ဖ်င္းဖင့္အမ်ား
(ဝိသုဒၶါရံု ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး)

ရခဲၿခင္းေလးပါး
၁။လူတစ္ေယာက္ဟာ၊ ၿဖစ္ဖို႕ရာ၊ လြန္စြာခဲယဥ္းသည္၊
    ၿဖစ္ခဲလွစြာ လူဆိုတာ ၿဖစ္ခါေနရၿပီ။
၂။လူတစ္ေယာက္ဟာ ရွင္ဖို႕ရာလြန္စြာခဲယဥ္းသည္၊
    ရွင္ခဲလွစြာ၊ သက္ဆိုတာ၊ ရွင္ခါေနရၿပီ။
၃။တရားေတာ္ဟာ၊ နာဖို႕ရာ၊ လြန္စြာခဲယဥ္းသည္၊
    နာရခဲစြာ၊ သာသနာေတြ႕ခါေနရၿပီ။
၄။သာသနာဟာ၊ ေတြ႕ဖို႕ရာ၊ လြန္စြာခဲယဥ္းသည္၊
    ေတြ႕ခဲလွစြာ၊ သာသနာေတြ႕ခါေနရၿပီ။
အေၾကာင္းေလးၿဖာ၊ ဆံုဖို႕ရာ၊ လြန္စြာခဲယဥ္းသည္၊
အေၾကာင္းေလးၿဖာ၊ တိုက္ဆုိင္လာ၊ အရိယာမဂ္ေတာ့ ရသင့္ၿပီ။
(မဟာစည္ ဆရာေတာ္)

ေအာင္ၿမင္ေၾကာင္းတရား
မေကာငး္မွုေရွာင္၊ ေကာင္းမွုေဆာင္၊ ၿဖဴေအာင္စိတ္ကိုထား။
ေၿပာၿပဳေတြးလွ်င္၊ သတိယွဥ္၊ ဆင္ၿခင္ဉာဏ္ေရွ႕သြား။
စိတ္ထားေၿဖာင့္မွန္၊ ခြင့္လႊတ္ရန္၊ သည္းခံေမတၱာထား။
လံု႕လႏွင့္ဇြဲ၊ မေလွ်ာ့ဘဲ၊ အၿမဲတင္းတင္းထား။
အရာရာတြင္၊ အသံုးဝင္၊ ေအာင္ၿမင္ေၾကာင္းတရား။
(ခ်မ္းေၿမ့ဆရာေတာ္)

 မဟာသတိပ႒ာန္သုတ္ (ဝန္ခံခ်က္ မိန္႕ခြန္းေတာ္)
သတိပ႒ာန္၊ ဓမၼစက္ကို၊
ဝန္ခံခ်က္ႏွင့္တို႕ၿမတ္စြာ၊ ေဟာမိန္႕ပံုမွာ၊
ထိုတရားကို၊ ၿဖစ္ပြားေစတဲ့ ရွင္၊လူမွာ၊
အလြန္ၾကာလွ်င္ ခုနစ္ႏွစ္ႏွင့္၊ ရဟႏၱာစစ္ၿဖစ္ႏိုင္တာ၊
စြဲမွုက်န္ေတာင္၊ နာဂါမ္ေလာက္ေတာ့၊
ဆိုက္ေရာက္မယ္တဲ့ဧကန္ပါ။
ၿမန္သူဆိုလွ်င္၊ (ရ)ရက္ႏွင့္ထိုမဂ္၊ဖို္လ္ကိုရႏိုင္တာ၊
ရဲရင့္ခိုင္မာဝန္ခံခ်က္ႏွင့္၊ ဓမၼစက္ကိုေဟာခဲ့တာ
နိဗၺာန္လိုသူ၊ မယံုမွားႏွင့္၊ ၿမတ္ဘုရားကို၊ ယံုၾကည္ပါ၊
သတိပ႒ာန္၊ ကိုယ့္သႏၱာန္၊ အၿမန္ပြားေစရာ၊
သို႕ပြားေစမွ၊ နိဗၺာန္ရ၊ မုခ်ၿငိမ္းေအးမွာ။
(မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး)

ဆင္ေသစီးတဲ့ က်ီးမိုက္
စက္ဆုပ္ဖြယ္ မစင္တြင္းမွာၿဖင့္၊ ယင္သင္းကေမြ႕ေလွ်ာ္၊
ရႊင္ၿခင္းႏွင့္အေတြ႕ေပ်ာ္တယ္၊ ေမ့သေနာ္ဘဝ၊
အပုပ္နံ႕ ဘင္အေရကို၊ ခင္သေလစြဲမက္ၿပန္ၾက။
ယင္းသင္းႏွင့္ တူမကြာ သူသူငါ အႏၶ၊
ယူဓမၼာ ၾကံဆလို႕၊ အမွန္မွ်မၿမင္၊
ကာမဂုဏ္မစင္တြင္းကိုၿဖင့္ ခင္ရင္းႏွင့္၊
ၾကင္ရင္းသာဝင္၊ ဆိုးမိုက္တဲ့ပုထုဇဥ္၊
ႏုႏုၿမင္ ကာမေၾကာင့္၊ ပမာဒလွဳိင္းအထုေပၚ၊
ရိုင္းမွဳႏွင့္ေပ်ာ္၊ ဆင္ေသစီးတဲ့ က်ီးအေဖာ္လို၊
ခရီးမေတာ္ ပ်က္စီးရွာၾကေလး။
(တည္ဆရာေတာ္ ဓမၼစာပန္းခ်ီ)

အဆန္သမား
ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတြး၊ ကိုယ္ေမးေလပါ၊
ဆန္လား စုန္လား၊ ငါကား ဘယ္ဟာ၊
(စြန္းၾကဲေပးကမ္း၊ လွဴဒါန္း၍သာ)
မဂ္ခရီး အၿပီးခ်ီတက္ပါ။ (ကိုယ္က်င့္သီလ ထိ္န္းၾက၍သာ)
မဂ္ခရီး အၿပီးခ်ီတက္ပါ။(ဘာဝနာမွု၊ အားၿပဳ၍သာ)
မဂ္ခရီး အၿပီးခ်ီတက္ပါ။
ဘဒၵႏၱကု႑လာဘိဝံသ(မဟာဂႏၶာရံု)

ပစၥဳန္ပၸန္တည့္တည့္ရွု
အေဟာင္းကိုလည္း မၿပန္နဲ႕၊ အသစ္ကိုလည္းမၾကံနဲ႕၊
ၿဖစ္ဆဲရုပ္နာမ္ ပစၥဳပၸန္ အမွန္တဲ့ေအာင္ရွု။
အေဟာင္းကိုၿပန္မၾကည့္နဲ႕၊ ဉာဏ္သတိရွိေနာ္၊
ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီမဟုတ္လား၊ ရုပ္တရား နာမ္ႏွစ္ေဖာ္
မၿဖစ္ခင္ေက်ာ္မေတြးနဲ႕၊ မေပၚေသးအမွန္ေနာ္၊
ရုပ္နဲ႕နာမ္ ၿဖစ္ဆဲကို၊ မလစ္ဘဲရွုၾကရမယ္ေနာ္။
ဆရာေတ္ာဦးသံဝရ(မဟာစည္)

မွားခ်က္ကနာ
ဟိုအေမၾကီး ပ်က္တီးပ်က္ေခ်ာ္၊
ေသခါနီးမွ ေၿမးေတြနဲ႕ေပ်ာ္၊
ေပ်ာ္ရင္းေပ်ာ္ရင္း ေသမင္းကေခၚ၊
ေၿသာ္....သူ႕အတြက္ မွားခ်က္နာေလေသာ္။
ဟိုအဘိုးၾကီး၊ ေရာင္တီးေရာင္ေတာင္၊
ဘယ္တရားမွ အားမထုတ္ေပါင္၊
ေဆးလိပ္ကိုခ ဲ ပြဲတိုင္းမေရွာင္၊
ေၿသာ္....သူ႕အတြက္ မွားခ်က္နာေလေသာ္။
(ၿမစ္သားဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱဝါသဝ)